Во последниве денови, во регионот се појавија вести за еден 60-годишен Словенец, Урош Дозет, кај кого со иновативна терапија успешно било спречено ширење на редок вид на агресивен канцер на крвта – мултиплекс миелом

За дијагнозата дознал пред 11 години, и прогнозата тогаш била лоша. Во меѓувреме, бил подложен на бројни третмани со хемотерапија и два третмана со трансплантација на матични клетки. Откако класичните терапии престанале да функционираат, неговата единствена надеж била клеточната имунотерапија, т.н. CAR-T терапија, па заминал во Германија по потребните подготовки.

Важен исчекор за Словенците

Словенија неодамна направи важен чекор со лансирање на сопствено производство на CAR-T клетки за третман на Б-клеточни лимфоми и леукемии. Нивната идеја е дека на овој начин би можело да се постигне значителна заштеда, што би овозможило лекување на повеќе пациенти за истите пари.

Комплексна администрација

Пред неколку години експерти од Словенија собрале доволно средства од донации од граѓани за да започнат свој проект за производство на CAR-T клетки, но досега не можеле да го реализираат во пракса. Проблемот, освен во парите, бил и во тоа што овие CAR-T клетки според законите на ЕУ се сметаат за лек и генетски модифициран препарат, па за нивна употреба потребно е исполнување на огромен број административни услови и да се добијат голем број дозволи од различни државни органи.

Што е CAR-T терапија?

CAR-T терапијата (химерична антигенска терапија со Т-клеточни рецептори) е иновативна имунотерапија која користи генетски модифицирани Т-лимфоцити (вид на бели крвни зрнца) од пациенти за борба против одредени видови на рак. Таа е развиена со цел да ја подобри природната способност на имунолошкиот систем да ги препознава и уништува канцерогените клетки, особено хематолошките малигни тумори, како што се леукемијата и лимфомот.

Како функционира CAR-T терапијата?

Терапијата започнува со земање примерок од крвта на пациентот, од кој се изолирани Т-клетки (графички подолу).

Тие генетски се модифицираат во лабораторија, така што би изразувале специјално дизајнирани рецептори кои, пак, овозможуваат да препознаат одредени антигени на површината на клетките на ракот. Ова се прави со помош на вирус кој го внесува генот CAR во нивните клетки.

Овие модифицирани Т-клетки потоа се размножуваат во лабораторија до бројот потребен за терапија.

CAR-T-клетките конечно се враќаат кај пациентот преку инфузија. Кога ќе ги препознаат целните клетки на ракот, тие ги активираат и уништуваат.

На кои тумори делува?

Терапијата CAR-T покажала значителен успех во третманот на одредени хематолошки малигни тумори како што се леукемијата и лимфомот. Сепак, неговата примена на цврсти тумори се соочува со бројни предизвици.

Како прво, цврстите тумори често создаваат заштитна микросредина која го попречува пристапот и дејството на CAR-T клетките. Тие исто така може да имаат променлива антигенска експресија, што значи дека не сите туморски клетки го изразуваат истиот целен антиген, што го отежнува функционирањето на терапијата.

Конечно, CAR-T клетките може да имаат потешкотии да мигрираат и да се инфилтрираат во ткивото на цврстите тумори.

И покрај овие предизвици, се спроведуваат бројни студии со цел да се прилагоди CAR-T терапијата за третман на цврсти тумори. Некои од цврстите тумори кои моментално се предмет на истражување се: глиобластом, рак на дојка, рак на јајници, рак на желудник и хепатоцелуларен карцином на црниот дроб.

Иако резултатите од овие студии се ветувачки, CAR-T терапијата за цврсти тумори сè уште е во фаза на клинички испитувања и не е широко достапна во клиничката пракса.

Модерна метропола или урбан хаос, што добија Скопјани со изборот на мајката на градот?

Советниците обвинуваат за неагилност, Арсовска за опструкции, како планира да ги мотивира да ја поддржат за набавка на уште 250 еколошки автобуси?

Уште не завршен мандатот, најави дека нема да трча за втор, толку ли не можеа да се најдат на средина со Мицкоски? Зошто пукна „тиквата“ со партијата што ја номинира?

Заврши ли сагата со не подигањето на комуналниот отпад, знаеме ли кој ги труе Скопјани и како да дочекаме чист воздух?

Вечерва во Само Интервју кај Гоце Михајлоски ќе гостува Данела Арсовска, веднаш по вестите.

Во светските кулинарски кругови постојат вистински мајстори кои со особено внимание пржат кромид и користат трикови за драстично подобрување на вкусот, текстурата и мирисот на овој едноставен зеленчук. Еден од најпознатите трикови доаѓа од познатиот готвач Гордон Ремзи.

Тајната што ја користат најдобрите готвачи

Гордон Ремзи е познат по својата прецизност и иновативност во кујната, тој користи специјална комбинација на состојки при динстањето кромид - сода бикарбона и шеќер. Овој трик помага кромидот побргу да стане сочен, а воедно и побргу и порамномерно да се испржи. Со додавање на малку сода бикарбона, кромидот побрзо ја апсорбира течноста, овозможувајќи побогат, поинтензивен вкус. Шеќерот помага да се карамелизира, давајќи му на кромидот благ, сладок вкус кој совршено се комбинира со различни чорби и сосови.

Она што е особено важно за овој трик е фактот дека содата бикарбона влијае на текстурата на кромидот, правејќи го помек и полесен за варење.

Исто така, овој метод може да биде корисен ако приготвувате јадења за кои е потребна густа основа, на пример, запршка или приготвувате чорба, бидејќи динстаниот кромид со содата ја добива саканата густина без да мора дополнително да правите запршка.

Го нема непријатниот мирис при динстање на кромидот

Еден од најголемите проблеми кога се динста кромидот дома е неговиот мирис. Ослободувањето на сулфур при термичка обработка на кромидот може да предизвика непријатен мирис кој се шири низ целиот дом. Готвачите во елитните ресторани многу добро знаат дека тоа е нешто што може да им ја расипе атмосферата на гостите, па затоа го користат методот со сода бикарбона и шеќер. Оваа комбинација не само што го забрзува процесот на крчкање, туку и го намалува испуштањето на сулфурни гасови, што значи дека вашиот дом ќе биде без непријатниот мирис.

Овие совети не се корисни само кога готвите дома, туку се стандардни во професионалните кујни. Исто така, пржењето кромид со сода бикарбона овозможува побрзо и поефикасно приготвување на храната, што е клучно во средина која се занимава со голем број нарачки за краток временски период.