Светска банка: Западниот Балкан мора да вложи милијарди за заштита од климатските промени

Навремените инвестиции во адаптација на климатските промени, особено во инфраструктурата за заштита од поплави, можат во голема мера да ја заштитат економијата и во исто време да ја намалат загубата на БДП.

Во следните пет до десет години, шесте земји од Западен Балкан мора да инвестираат 37 милијарди долари во програми кои ќе обезбедат справување со климатските промени доколку сакаат да го заштитат своето население и да избегнат штети кои можат значително да влијаат на нивниот економски раст, предупреди денеска Светската банка (СБ).

Во редовниот извештај за климатските промени и развој поврзани со Босна и Херцеговина, Србија, Црна Гора, Македонија, Албанија и Косово, Светска банка посочува дека овие инвестиции ќе ги ублажат ефектите од шоковите и стресот поврзани со климатските промени.

Во Извештајот се посочува дека таквите инвестиции во адаптацијата носат тројна корист од избегнати загуби, забрзан економски потенцијал и зголемени социјални и еколошки заеднички придобивки со поврат проценет на околу четири долари за секој инвестиран долар.

Аналитичарите на СБ процениле дека штетите предизвикани од климатските промени би можеле да ја намалат економијата на Босна и Херцеговина, односно нејзиниот бруто домашен производ (БДП) за дури 14 отсто до 2050 година. Само оваа земја мора да смета на фактот дека ќе треба да инвестира дури 6,8 милијарди долари во заштита од климатските промени во наредната деценија.

Документот на СБ е објавен по разорните поплави кои погодија делови на Босна и Херцеговина во октомври, при што загинаа 27 жители, а прелиминарните проценки покажуваат дека материјалната штета е над 100 милиони евра.

- Климатските промени не се само еколошки предизвик, туку и директна закана за економската стабилност, јавното здравје и социјалната благосостојба на Босна и Херцеговина, рече Кристофер Шелдон, шеф на канцеларијата на Светска банка за Босна и Херцеговина и Црна Гора, предупредувајќи дека неодамнешниот поплавите се доказ за опасните последици од климатските промени.

Со оглед на тоа што поплавите претставуваат над 90 проценти од штетите поврзани со климата, извештајот на СБ ја истакна потребата од решенија засновани на природата, како што се обновување на поплавните рамнини и зачувување на тресетите за да се зголеми отпорноста и да се поттикне економскиот раст.

Навремените инвестиции во адаптација на климатските промени, особено во инфраструктурата за заштита од поплави, можат во голема мера да ја заштитат економијата и во исто време да ја намалат загубата на БДП, а истовремено да обезбедат отворање нови работни места и зголемување на трговските можности.

- Проекциите покажуваат дека секое евро потрошено за адаптација на климатските промени постигнува поврат до десет евра, што укажува на големите економски придобивки од ваквите иницијативи, се наведува во извештајот.

Светска банка нè потсетува на неопходноста од транзиција кон намалување на емисиите на јаглерод преку производство на енергија, односно достигнување на нула емисии до 2050 година. Ова вклучува напуштање на производството на електрична енергија од јаглен, зголемување на производството на енергија од обновливи извори, како што е сонцето и ветер и подобрување на енергетската ефикасност во бројни сектори./МИА

Колку долго може да трае „бромансата“ меѓу Трамп и Маск?

Најбогатиот човек на светот, Илон Маск, речиси во чекор го следи новоизбраниот претседател Доналд Трамп откако завршија претседателските избори на 5 ноември.

АФП / Хина

Најбогатиот човек на светот, Илон Маск, речиси во чекор го следи новоизбраниот претседател Доналд Трамп откако завршија претседателските избори на 5 ноември.

„Не можам да го избркам“, се пошегува Трамп минатиот четврток на гала вечера на неговиот имот Мар-а-Лаго на Флорида.

„Но, сакам кога е тука. Заврши фантастична работа, неверојатен ум“.

Како и да е, дали „бромансата“ меѓу најбогатиот човек на светот и новоизбраниот претседател на САД може да ги преживее некои големи политички разлики меѓу нив и нивните бурни темпераменти? АФП претставува шест можни области на конфликт:

Кој е шефот?

Маск е познат по своите манични работни навики, строгост и управувањето на неговите компании како лични феудални поседи каде неговиот авторитет ретко се доведува во прашање.

Од фабричките линии до одборот на директори, тој е навикнат да биде сè по негово. Тој е познат по својата тврдоглава природа, поради што знае наеднаш да ги отпушти колегите на лице место и понекогаш јавно да ги третира како идиоти.

Трамп, тајкун кој исто така сака да дава оставки и јавно да ги понижува луѓето, бара целосна лојалност и ужива да биде во центарот на вниманието.

Тој, исто така, сака да ги сврти своите советници и членовите на кабинетот еден против друг, велат неговите поранешни соработници.

Во саботата, Маск го поддржа милијардерот Хауард Лутник за министер за финансии, еден од првите тестови за неговото влијание. Во меѓувреме, Трамп го избра Лутник за министер за трговија.

Климатски промени

Маск инвестираше во Тесла во 2004 година делумно поради тоа што беше загрижен за глобалното затоплување.

Во 2017 година, тој поднесе оставка од деловниот советодавен совет на Трамп во знак на протест против неговата одлука да ги повлече САД од Парискиот климатски договор.

„Климатските промени се реални. Повлекувањето од Парискиот договор не е добро ниту за Америка, ниту за светот“, напиша тогаш Маск на Твитер.

Трамп, кој ги смета климатските промени за „измама“, се очекува да се повлече од американските обврски откако претседателот Џо Бајден повторно се приклучи на Парискиот договор во 2020 година.

Маск неодамна го промени својот став, велејќи му на Трамп во разговорот во живо на X во август: „Ако за 50 до 100 години сме главно одржливи, мислам дека тоа веројатно ќе биде во ред“.

Меѓувладиниот панел на ОН за климатски промени (ИПЦЦ), главното советодавно тело за климата во светот, тврди дека просечните глобални температури се на пат да достигнат 1,5 степени Целзиусови над прединдустриските нивоа до почетокот на 2030-тите, клучен праг што ќе има големи последици за екосистемите.

Енергетска транзиција

Маск се обложува на големо на енергетската транзиција, се збогатува со електричните автомобили на Тесла, а исто така развива домашна технологија за батерии и соларни панели за покриви.

Трамп, од друга страна, се залагаше за „дупчење“ во кампањата и се очекува да одобри нова инфраструктура и дозволи за фосилни горива, дури и да дозволи екстракција на нафта и гас на заштитеното федерално земјиште.

Маск ја исмејуваше економијата заснована на јаглеводороди за која Трамп отворено се залага.

Новоизбраниот претседател го именуваше извршниот директор на втората по големина американска компанија за фракинг за свој министер за енергија. Минатата година Крис Рајт јавно ги негираше климатските промени и се спротивстави на енергетската транзиција.

Кина

Агресивниот став на Трамп кон Кина и ризикот од трговска војна меѓу двете најголеми економии во светот може да биде уште еден голем камен на сопнување во односот меѓу двајцата милијардери.

Кина е голем пазар за Тесла, каде што компанијата поседува една од нејзините т.н. гигафабрики и се стреми да се натпреварува со брзорастечките домашни производители.

Маск никогаш не кажува ништо негативно за владејачката Комунистичка партија, спротивно на јастребите кога е во прашање Кина, како Марко Рубио, идниот државен секретар.

Одделот за владина ефикасност (DOGE) на поводник

Немилосрден кога станува збор за намалување на трошоците во сопствените компании, Маск доби задача од Трамп да го води Одделот за владина ефикасност (DOGE), кој треба да ги намали владините трошоци.

Тие планови речиси сигурно ќе наидат на голем политички отпор, дури и кај републиканците.

Како што се приближуваат парламентарните избори, без разлика дали станува збор за заштеда на чекови на Медикеид за сиромашните или доделување одбранбени договори на поддржувачите, приоритетите на политиката на Трамп би можеле да се разликуваат од оние на Маск.

Голема технологија

Сложените односи и личните ривалства на Маск со најголемите технолошки компании во Силиконската долина датираат неколку децении наназад и се очекува тој да се соочи со многу конфликти на интереси во администрацијата.

Дали Маск, кој поседува компанија за вештачка интелигенција, мирно ќе гледа како Трамп го турка OpenAI, стартап поддржан од Мајкрософт, во чие основање Маск одигра клучна улога пред десет години?

Ако основачот на Амазон Џеф Безос успее да го привлече вниманието на Трамп, дали Маск ќе толерира ривалот на Спејс Икс (SpaceX) да се доближи до внатрешниот круг на Белата куќа?

СДСМ има план во три точки за да се реши кризата во Скопје

Катастрофално лоша е состојбата во Скопје. Нема градски превоз, смет и нечисти улици на сите страни, ниту основните услуги граѓаните не можат да ги добијат. Реално Скопје се наоѓа во голема криза.

Скопјани се жртва на политички игри и меѓусебните инаетења на ДПМНЕ и Арсовска.

Нема ни М од модерно Скопје кое го ветуваа и со кое бараа доверба од граѓаните, нема ништо од нивните ветувања пред изборите. На Скопје му ја приредија најголемата катастрофа после земјотресот.

Нааместо да водат политичка војна врз грбот на граѓаните треба да преземат одговорност.

Не може министрите во Владата на Мицкоски да се возат во скапи службени коли а граѓаните да се оставени да одат пешки. Не може власта да го игнорира главниот град.

Советничката група на СДСМ и коалицијата иницираше и поднесе Барање за вонредна седница.

На седницата ќе предложиме конкретни мерки кои очекуваме заеднички да ги поддржат сите советници и конечно да им се излезе во пресрет на граѓаните на Скопје.

Потребно е обединување заради интересите на скопјани.

Доколку и овој обид за заедничка акција биде опструиран, ќе го преиспитаме нашето учество во Советот.

Центар за комуникации со јавност на СДСМ

Ерупција на вулкан во Исланд

Вулкан во близина на главниот град на Исланд доцна синоќа еруптираше по десетти пат во последните три години, исфрлајќи големи количества лава и чад, соопшти државната метеоролошка служба.

Додека магмата се акумулирала под земја, властите предупредија на неизбежна вулканска активност на полуостровот Рејкјанес, околу 30 километри југозападно од главниот град Рејкјавик, каде што последната ерупција заврши на 6 септември. Заспани 800 години, геолошките системи во областа беа повторно активирани во 2021 година и оттогаш еруптираа почесто, а последната е шеста досега во 2024 година.

Блискиот рибарски град Гриндавик, дом на речиси 4.000 жители, пред наредбата за евакуација минатиот декември, останува главно напуштен поради повремената закана од течењето лава. Исландските власти подигнаа бариери за да ги пренасочат тековите на стопените карпи подалеку од градот, како и од инфраструктурата како што се блиската електрана и Сината лагуна, бања со хотели и големи природни базени.

Научниците предупредија дека Рејкјанес веројатно ќе доживее повторени вулкански експлозии со децении, можеби дури и со векови. Сепак, не се очекува дека ерупциите ќе предизвикаат нарушување што беше забележано кога вулканот Ејафјалајокул еруптираше во 2010 година, ширејќи облаци од пепел низ Европа и приземјувајќи околу 100.000 летови ширум светот.

Исланд, со речиси 400.000 жители, се наоѓа на границата меѓу евроазиските и северноамериканските тектонски плочи, што го прави сеизмичко жариште со гејзери, извори на топла вода и десетици вулкани.

притисни ентер