Врховниот суд: Државата е должна да обезбеди здрава животна средина

Општата седница на Врховниот суд денеска утврди начелен став за правото на здрава животна средина и загадувањето на воздухот.

Во Начелниот став се утврдува дека државата согласно националната и меѓународната правна регулатива, е должна да обезбеди здрава животна средина и дека со непреземањето дејствија од страна на надлежните јавни органи се повредува уставно загарантираното право на здрава животна средина.

„Согласно националната и меѓународна правна регулатива, Државата е должна да обезбеди здрава животна средина, меѓу кои и правото на чист воздух, како поединечно право на граѓаните, кои како странка во управна постапка, можат да бараат да се задолжат надлежните органи, да ги донесат Основните плански документи, од член 23 од Закон за квалитет на амбиенталниот воздух, како Општи акти“, се наведува во Начелниот став.

Претседателката на Врховниот суд на Македонија, Беса Адеми, истакна дека правото на здрава животна средина е фундаментално граѓанско и човеково право и непосредно поврзано со унапредувањето на здравјето на граѓaните и со законски пропишаните обврски и должности за заштита на животната средина.

„Една од темелните вредности на уставниот поредок на Македонија е уредувањето и хуманизацијата на просторот и заштитата и унапредувањето на животната средина и на природата. Пристапот до здрава животна средина е основно човеково право, на што упатува и Советот за човекови права на Обединетите нации“, истакна претседателката на Врховниот суд, додавајќи дека прашањето е важно и од аспект на Европската конвенција, Советот на Европа, Европскиот суд за човековите права и Европскиот суд на правдата.

Професорот д-р Борче Давитковски истакна дека судската власт е коректив на другите власти и дека преку својата отвореност кон јавноста, Врховниот суд дава исклучителен придонес за јакнење на јавната доверба, особено што Општата седница расправа за прашања кои се од интерес на граѓаните и човековите права.

Професорот Давитковски нагласи дека правото на здрава животна средина е уставно загарантирано право и дека секој има право на информации за здравата животна средина, односно за загадувањето на воздухот, согласно конвенциското право и домашното законодавство.

Во таа насока, професорот истакна дека согласно Уставот, секој може да бара заштита на своето право, посебно во ситуација кога јавните органи не ги презеле дејствијата кои согласно законот биле должни да ги преземат и дека од големо значење е што судската власт застанува во одбрана на правата и интересите на граѓаните.

Судијата Џемали Саити истакна дека секој човек има право на здрава животна средина и дека во остварувањето на правото на здрава животна средина се применуваат и одредбите од Законот за управните спорови, кои обезбедуваат судска заштита од незаконити акти и дејствија. На тоа се надоврза судијата Анита Бошковска, која нагласи дека утврдувањето на начелниот став е од големо значење како за граѓаните и јавниот интерес, така и за судството.

Судијата Мирјана Лазарова Трајковска подвлече дека најзначајниот аспект е дека не секогаш со чинење се повредуваат правата, туку може многу поголеми повреди да бидат извршени со не чинење. Во оваа насока, судијата Лазарова Трајковска потенцираше дека правото на здрава животна средина, а во смисла на судската заштита подразбира и право на пристап до суд, се наведува во соопштението.

Синот на Осама бин Ладен е депортиран од Франција, забранет му е влезот во земјата

Омар бин Ладен, синот на основачот на терористичката организација Ал Каеда, е депортиран од Франција.

Омар бин Ладен, синот на основачот на терористичката организација Ал Каеда, е депортиран од Франција, каде со години живеел како сликар во Нормандија, а му е забрането да се врати во земјата откако е откриено дека тој објавил коментари на социјалните мрежи за кои се верува дека го величаат тероризмот.

Францускиот министер за внатрешни работи Бруно Ретај изјави дека потпишал наредба со која се забранува влез на Омар бин Ладен во Франција, но не даде повеќе детали, пренесе Фигаро.

„Господинот Бин Ладен, кој неколку години живееше во регионот Орне како сопружник на британска државјанка, објави коментари на своите социјални мрежи во кои го велича тероризмот во 2023 година“, напиша Ретај на социјалната мрежа Х.

Поради административната забрана, на Бин Ладен му е забрането да се врати во Франција. Ројтерс не можеле да ја пронајдат објавата на Бин Ладен на социјалните мрежи.

Шкода го одложи преминот на електрични модели, класичните остануваат во понуда до 2030 година

Skoda одлучи да го продолжи животниот век на своите клучни модели со мотори со внатрешно согорување, како што се Octavia, Fabia, Kamiq и Scala, кои ќе останат на пазарот најмалку до 2030 година.

Одлуката доаѓа во време на забавување на транзицијата кон електрични возила во Европа, што ја принуди компанијата да ги ревидира своите планови за електрификација.

Директорот на Skoda, Клаус Селмер, изјави за Autocar дека лансирањето на електричната верзија на Octavia е одложено за 2027 или 2028 година, додека претходно ќе бидат претставени неколку електрични модели, вклучувајќи ги Enyaq Coupé, Elroq и Epiq. Оваа промена во стратегијата значи дека клиентите сепак ќе имаат пристап до популарните модели со класични мотори, кои ќе ги израдуваат љубителите на возилата со фосилни горива.

Продажбата на електрични автомобили во Европа се намалува, што ги натера производителите на автомобили како Шкода да ги приспособат своите планови во согласност со условите на пазарот и потребите на клиентите.

Правото на здрава животна средина и загадувањето на воздухот на седница на Врховен суд

Врховниот суд на јавна седница одлучуваше по поднесените иницијативи од неколку адвокатски друштва во однос на правото на здрава животна средина и загадувањето на воздухот во земјава.

Граѓаните индивидуално ќе можат да тужат ако државните органи не им го обезбедиле правото на здрава животна средина и чист воздух. Врховниот суд донесе начелен став според кој државата е должна да обезбеди здрава животна средина, и во управна постапка како поединечно право, граѓаните ќе може да бараат да се задолжат надлежните органи да донесат основни планови за квалитетот на воздухот. Универзитетскиот професор Борче Давитковски кој учествуваше на општата седница на Врховен посочувајќи на поразителните податоци од смртни случаи во земјава поради загадениот воздух ја повика судската власт да застане зад граѓаните.

„Ова е тужба за заштита на своето право. Ако е навистинна загаден воздухот секој може да бара заштита. И доколку органите не ги презеле своите надлежности согласно законот за амбиеталниот воздух треба судот да носи пресуди. Бидејќи се работи за општ интерес, за јавен интерес, животна средина, тука судот и превентивно же дејствува се со цел да ги натера јавните органи, градот Скопје и општините дека некој води грижа за граѓаните, бидејќи тие немаа друга судска заштита и дека треба да ги стават на солбот на срамот јавните органи кои не постапиле согласно своите надлежности.“

Начелниот став на Врховен следува по тужбите на двајца македонски граѓани до Управен суд во кои навеле дека дишат екстремно загаден воздух и бараат од државата да донесе стратешки план за заштита. Но Управен два пати ги одбил, еднаш со образложение дека е ненадлежен и еднаш со образложение дека не може поединец да тужи за колективно право.

Според врховните судии поголеми прекршувања на човековите права може да се направат и во случаите кога државата не преземала ништо.

„Секој човек има право на здрава животна средина, секој е должен да ја унапредува и штити животната средина. Обврска на државата е на своите граѓани да им обезбеди услови за остварување на правото на здрава животна средина.“

„Најзначајниот аспект на оваа иницијатива е дека не секогаш со чинење можат да се повредат човековите права. Поголеми повреди можат да настанат со непреземање.“

Врховниот суд го оенесе начелниот став откако адвокатско друштво од Охрид поднесе иницијатива со која го отвори прашањето за здрава животна средина и загадувањето на воздухот.

притисни ентер