Врачена наградата „22 Ноември“ на Авзи Мустафа и Африм Османи

Професорите Авзи Мустафа и Африм Османи денеска ја добија државната награда „22 Ноември“ за 2024 година. 

Оваа награда се доделува како признание на луѓе од политичкиот, културниот и општествениот живот, кои дале свој придонес во унапредување на меѓучовечкиот соживот и меѓусебното разбирање меѓу припадниците на различните заедници, култури и вери во државата.

Наградата им беше доделена во Собранието, а одлуката беше донесена од страна на Одборот за доделување на државната награда „22 Ноември“.

Проф. д-р Авзи Мустафа по повод добивање на наградата денеска изјави дека ова признание за него е многу значајно, но и емотивно, затоа што се доделува токму на денот кога е усвоена албанската азбука.Тој изрази загриженост од недоволната заштита на мајчините јазици.

-Ова признание за мене не е прво, но е многу значајно и емоционално влијае кај мене, затоа што се доделува токму на денот кога е усвоена албанската азбука. Она што јас сега го гледам и следам околу јазиците, е дека сите ние треба да бидеме загрижени околу начинот на кој ги чуваме нашите мајчини јазици. Можам да кажам дека повеќе не постои мајчин јазик, туку имаме прв, втор, трет јазик, изјави Мустафа.

Според него, токму оваа состојба треба да предизвика јазична „ургенција“ што е тоа што ние треба да преземеме во иднина, за да го заштитиме мајчиниот јазик.

-На моите внуци и внуки мајчин јазик им е повеќе англискиот. Тие секој ден меѓу себе комуницираат на англиски јазик, а нашите мајчини јазици слабо ги употребуваат. За мене ова претставува јазична ургенција, што ние треба да преземеме во иднина, како да ги заштитиме мајчините јазици. Во Обединетите нации има определен ден за мајчините јазици, но сепак и ова не е доволно. Треба да направиме една стратегија во однос на тоа како да ги заштитиме овие наши убави јазици, затоа што за мене нема мал или голем јазик, туку сите јазици се важни. Во иднина треба да најдеме соодветна стратегија, затоа што глобализацијата си го прави своето. Ако не се освестиме со време, ќе ги загубиме нашите мајчини јазици, рече Мустафа.

За педагогот проф. д-р Африм Османи, привилегија, но и одговорност е да се биде добитник на наградата „22 Ноември“.

-Чест и задоволство ми е што сум добитник на наградата „22 Ноември“, која е посветена на празникот на албанската азбука. Навистина, ова колку е привилегија е и одговорност, така што ми претставува и мотив, но и поттик повеќе да продолжам понатаму со научно истражувачката дејност, посебно во полето на правото, но и во полето во кое што сум активен, тоа е екологијата, односно животната средина, рече Османи.

Тој е на ставот дека државата слабо вложува во научната дејност, а како причина ја наведе малата посетеност на меѓународните научни конференции од страна на научниците, поради недоволното финансирање од државата.

-За жал, во секојдневната комуникација со колегите од универзитетот, доаѓам до заклучок дека се помалку колегите ги посетуваат и ги следат меѓуанродните научни конференции, било тоа да се надвор од нашата држава или внатре, само поради финансискиот дел, односно финансиските импликации. Во нашата држава не се предвидува посебен буџет за да се стимулираат младите научници да ги следат најновите иновации и трендови со кои се соочува светот. Слабото финансирање не е само од државата, односно од Министерството за образование, туку и од самите универзитети, кои не предвидуваат некои посебни средства за да ги помогнат научниците, рече Османи.

За прв пат е снимена ѕвезда надвор од нашата галаксија, оддалечена е 160.000 светлосни години

Астрономите за прв пат успеаја да снимат ѕвезда надвор од нашата галаксија, објави Европската јужна опсерваторија (ESO).

Оваа ѕвезда, наречена WOH G64, е оддалечена неверојатни 160.000 светлосни години и е снимена благодарение на неверојатната острина на многу големиот телескопски интерферометар (VLTI) на Европската јужна опсерваторија.

- За прв пат во историјата, успеавме да зумираме и да снимиме ѕвезда што умира надвор од Млечниот Пат - изјави Кеичи Онака, астрофизичар од Универзитетот Андрес Бело во Чиле.

- Откривме лушпа во облик на јајце околу ѕвездата. Возбудени сме поради тоа бидејќи веројатно е поврзано со драстичното исфрлање на материјалот пред ѕвездата што умира да стане супернова - рече тој.

Астрономите досега направија десетици слики од ѕвездите во нашата галаксија, откривајќи ги нивните својства, безброј повеќе ѕвезди постојат во други галаксии, но досега набљудувањето на која било поединечна ѕвезда надвор од Млечниот Пат беше преголем предизвик.

Ѕвездата WOH G64 се наоѓа во Големиот Магеланов Облак, една од помалите галаксии кои орбитираат околу нашата. Астрономите знаат за оваа ѕвезда со децении бидејќи е огромна, околу 2.000 пати поголема од Сонцето, па затоа е класифицирана како црвен суперџин. Научен труд за оваа снимка беше објавен во Астрономија и астрофизика.

За оваа ѕвезда долго време се интересира тимот на Онака. Во 2005 и 2007 година, тие го користеле VLTI во пустината Атакама за да дознаат повеќе за неговите карактеристики и го проучувале со години, но не успеале да снимат слика од самата ѕвезда. За да успеат во ова, тие чекале развој на инструменти од втората генерација наречени GRAVITY. Откако ја споредиле со старите податоци, забележале дека ѕвездата станала потемнета во последната деценија.

- Откривме дека ѕвездата претрпе значителни промени во последните 10 години, што ни даде ретка можност да го следиме животот на ѕвездата во живо - рече Герд Вајгелт, професор по астрономија на Институтот за радио астрономија Макс Планк во Бон и еден од авторите на студијата.

Во последната фаза од својот живот, црвените суперџинови како WOH G64 ги фрлаат своите надворешни слоеви на гас и прашина во процес кој може да потрае илјадници години.

- Оваа ѕвезда е една од најекстремните од тој вид и секоја драстична промена може да и донесе експлозивен крај - изјави Јако ван Лун, директор на опсерваторијата на Универзитетот Кили и коавтор на студијата кој ја набљудува оваа ѕвезда уште од деведесеттите.

Пет часа беше затворен аеродромот Гетвик, на патниците ќе им ги вратат парите за билети (ВИДЕО)

Хаосот траеше повеќе од пет часа на лондонскиот аеродром Гетвик, кој го затвори јужниот терминал од безбедносни причини, ги евакуираше патниците од зградата и ги предупреди „веднаш да излезат и да се држат настрана“.

Тим за отстранување на експлозивни направи беше испратен на аеродромот откако во багажот бил откриен „сомнителен забранет предмет“, соопшти полицијата, додавајќи дека безбедносниот кордон ќе остане на место околу јужниот терминал на аеродромот и дека тим за отстранување експлозивни направи (ЕОД) бил распореден „претпазливо“.

Аеродромот Гетвик, кој се наоѓа на 48 километри јужно од центарот на Лондон, е втор најфреквентен во Велика Британија, а поради денешното затворање на јужниот терминал, сообраќајот во тој дел е значително нарушен, па полицијата ги советува патниците да избегнуваат пристигнување.

Компанијата „Gatwick Express“, која нуди брз трансфер меѓу аеродромот и центарот на Лондон, објави дека нејзините возови не сообраќаат до аеродромот, пренесува Sky News.

Снимките на социјалните мрежи направени надвор од аеродромот покажуваат толпи патници кои се оддалечуваат од зградата на терминалот. На патниците кои стоеле во близина на аеродромот во еден момент им биле дадени заштитни фолии за да се заштитат од дожд и студ, со оглед на тоа дека температурата била само неколку степени над нулата.

Претставниците на аеродромот рекоа дека евакуацијата е „мерка на претпазливост“ и дека безбедноста на патниците и персоналот е нивен главен приоритет и дека работат на решавање на проблемот што е можно поскоро. Во исто време, летовите од северниот терминал се одвивале без никакви проблеми.

Аеродромот препорача одложување на патувањата, додека портпаролот на аеродромот рече дека купените билети ќе бидат вратени без дополнителни трошоци.

Уште еден автомобилски бренд се откажа од планот за електрификација

И покрај значителниот раст на продажбата, култниот британски бренд ги менува плановите.

Лотус силно ја прифати електрификацијата. Покрај најмоќниот спортски автомобил, во понудата вклучи и повеќе електрични производи. Сите тие се дел од амбициозниот бизнис план Vision80, претставен во 2018 година, кој предвидуваше Lotus да стане електричен за само десет години.

Според тој план, Lotus требаше да ги напушти бензинските мотори во 2028 година. Но, во новите пазарни услови, во кои растот на продажбата на електрични автомобили не оди со очекуваното темпо, Lotus е принуден да ја крене рачната сопирачка.

Компанијата сега го објави т.н План за супер хибридни погони, погонски системи каде што има и „продолжувач на опсегот“. Ова значително би го зголемило досегот додека ќе се одржат препознатливите перформанси. Фенг Кингфенг, првиот човек на Lotus групацијата, ја потврди оваа информација велејќи дека Lotus ќе развие Super Hybrid технологија со ултра-брзо plug-in полнење, со турбо мотор со внатрешно согорување за зголемување на вкупниот опсег на 1100 km, пишува Autocar.

Тој не кажа кои модели ќе добијат хибридни погонски агрегати, но Lotus би можел да ги надгради теренецот Eletra и седанот Emey со оваа технологија, како и да го додаде во претстојниот SUV кој ќе му конкурира на Macan на Porsche.

„Во Lotus, секогаш сме ја избирале најдобрата достапна технологија за напојување, без разлика дали е чист бензин, чист електричен, хибриден или со продолжен опсег (EV)“, рече Фенг во интервју за Wall Street Journal (WSJ).

За потсетување, кинескиот премиум EV марка Zeekr, кој исто како и Lotus е во сопственост на Geely, неодамна објави дека ќе почне да нуди plug-in хибридни возила. Lotus испорача 8.631 возило во првите 10 месеци од годината, при што Европа учествува со 35% од продажбата, а Кина 25%.

притисни ентер