Во старото основно училиште во скопското село Кучково за неколку месеци повторно ќе се слушаат детски џагор и насмевки. Реконструираниот и комплетно реновиран и адаптиран објект и официјално ќе прерасне во Регионален центар за ресоцијализација и рехабилитација на деца кои ја поминале една од најтешките болести - канцерот.
Кучково го посетивме во ден облеан со зимско сонце и чист воздух. Објектот на училиштето кое е старо повеќе од сто години е веќе реконструиран и комплетно реновиран. Во завршна фаза е поставувањето на фасадата, останува партнерното уредување, а до пролет се очекува да биде опремен и со мебел. Има голема кујна, занимални каде ќе се одвиваат работилници и едукацијата, седум спални соби со комплетно опремени тоалети. Во секој момент во објектот можат да престојуваат по околу четириесетина деца.
Не пречекаа градоначалникот на скопската општина Ѓорче Петров Александар Стојкоски и претседателката на невладината организација САНО Марија Вук. Го разгледавме објектот и се уверивме дека оваа идеја, која со поддршка на Швајцарската влада, Општина Ѓорче Петров, Министерството за локална самоуправа и Скопскиот плански регион, се реализира според предвиденото.
Доцна напролет, како што е планирано, овде би можеле да престојуваат првите дечиња кои ќе уживаат во убавините на ова скопско поднебје, ќе се едуцираат и ќе се дружат со своите другарчиња.
-Тргнавме од една многу благородна идеја, од нешто што недостигаше во Република Македонија, па и во регионот генерално бидејќи ваков сличен центар да речам на територија од Атина до Љубљана нема во таква форма. Идејата е да биде центар за ресоцијализација, првенствено, на деца кои што победиле карцином. Понатаму може да вклучуваме и други категории, бидејќи проектот има цел и за задача да овозможи интеграција, ресоцијализација и повторно вклучување во нормалниот тек на животот на овие дечиња. Тука ќе им помогнат нивните другарчиња од училиштата, од други средини со нивните родители. Според динамиката на работа верувам дека некаде во доцна пролет ќе започнеме со работа овде конкретно и дека ќе можеме да ги примиме првите дечиња, вели градоначалникот Стојкоски.
Завршните работи околу градежните активности во неделите пред крајот на годинава се одвиваа со несмален интензитет. Останува партерното уредување на локалитетот и регулирањето на административно – управниот дел бидејќи, како што посочува тој, сепак вакво искуство досега немало.
-Сакаме да се вклучат сите засегнати страни во проектот и Министерство за здравство и труд и социјала, како и општината и невладината, сите да имаме свој дел во управувањето и во спроведувањето на активностите, вели градоначалникот Стојкоски.
Финансиската конструкција за обнова, реновирање и адаптација на целиот објект чинела околу 300 илјади евра, а дополнително се предвидени уште 500 илјади денари за купување мебел.
-Од целата финансиска рамка само дополнително предвидовме 500 илјади денари за доопремување на мебелот бидејќи реално немаше предвидено доволно средства на самиот почеток. Инаку, приближно околу 300 илјади евра е инвестицијата која што е од страна на швајцарската Влада и дополнително имавме и дел од Министерство за локална самоуправа и Општината Ѓорче Петров. И се движиме досега во рамките на таа сума и не излегуваме надвор во делот на градежништвото, во тие елементи, туку во делот на ова што го кажав набавка на опрема и најава дека ќе имаме дел донации во тој дел, така што мислам дека ќе испадне се како што треба. Ние сме спремни како општина и со последниот ребаланс ја додадовме сумата на пари која што недостасуваше со цел да се заврши успешно набавката која ја спроведува Скопскиот плански регион, вели градоначалникот.
На овој објект стар речиси сто години, додава тој, му даваме втор живот. - Тоа е симболиката на проектот со внесување на дечиња кои добиле шанса за втор живот, условно кажано, нагласува Стојкоски.
Одржливоста на Регионалниот центар ќе биде решена од страна на општината, која како што објаснува, ги покрива сите трошоци за општинските објекти како вода, струја, обезбедување, одржување на самиот објект...
-Од она што веќе сум го разговарал досега со претставници од ресорните министерства кои се засегнати – тоа се три министерства, мислам дека ќе постои воља и од нивна страна да направиме една програма на национално ниво која што би можело да биде заеднички одржлива, иако имаме потпишано меморандуми за соработка со одредени приватни компании кои што на пример се обврзаа да донираат храна, други во други делови да помагаат. Имаме договор со сите училишта овде во Ѓорче Петров за пристап на учителите кои се во нашите општински училишта да бидат вклучени во делот на интеграција и дополнување на наставниот материјал кој го имаат пропуштено, бидејќи овде нема да биде само зона за одмор и рекреација, туку целта е дечињата постепено да се вратат во секојдневните обврски на еден поедноставен начин и да им ги овозможиме ние сите услови за таа цел, вели Стојкоски.
Идејата за ваков центар дојде од невладината организација САНО и нејзината претседателка Марија Вук, кои веќе шест години им помагаат на деца болни од канцер и на нивните семејства.
- Уште на почетокот кога ја формиравме организацијата имавме една цел да имаме еден континуитет. Да почнеме од тоа што е најгорливо – значи, реновирање на одделенијата, едукација на пациентите и нивните родители, соработка со здравствените власти и мислам дека како круна на нашата активност е и овој Центар за рехабилитација на деца кои се лекувани од канцер, вели претседателката на САНО Марија Вук.
Во Регионалниот центар децата кои се лекувале од канцер ќе имаат можност да поминат психосоцијална рехабилитација, да се едуцираат и да уживаат во природните убавини коишто ги нуди селото Кучково и неговата околина.
-Со оглед на тоа дека кога едно дете ќе се разболи не го засега само семејството или само детето, туку и пошироката или потесната заедница на овој објект, неговата првенствена намена ќе биде да ги собере сите оние кои ќе можат на детето да му пружат поддршка да се врати во нормалниот свет, вели Вук.
Првите планови биле да бидат опфатени деца на училишна возраст, па така најнапред ќе се започне со едукација на децата кои го пропуштиле своето образование во училиштата. Ќе има летни кампови, но и преку целата година ќе бидат организирани едукативни содржини со кои децата кога ќе бидат во Регионалниот центар ќе имаат можност да совладаат дел од тоа што го пропуштиле.
-Јавноста знае дека лекувањето на канцерот трае долго, некогаш од шест месеци до две години. Тоа е голем простор, голем временски период, голема загуба како за децата така и за заедницата. Овој Центар ќе се обиде да им го врати тоа на децата и на заедницата. Сите заслужуваат соодветно образование и нов почеток во животот, истакнува таа.
Организацијата САНО соработува со сите невладини организации во регионот кои се занимаваат со оваа тематика, поточно поддршка на децата кои се лекувале од канцер и на нивните семејства.
-Во тие соработки многу често сме дел од разни конференции, но и разни летни кампови на кои учиме вештини со кои им помагаме на децата и на семејствата. Покрај тоа што ќе имаат едукативна програма, тие ќе имаат и ресоцијализација. Ќе има исто така и можност детето кое треба да се врати во училишна клупа после долгогодишното лекување или долгиот период поминат во болница да има можност заедно со своето одделение да поминат еден дел, еден престој во ова училиште каде што ќе имаат можност да научат малку повеќе за себе, објаснува Вук.
Ќе работат, вели таа, да ги прифатат различностите, ќе научат да прифатат дека човек има право да биде болен и да се лекува и да продолжи понатаму со животот.
-Благодарејќи на општината и на сите мештани од селото Кучково, но морам да кажам и граѓаните од Ѓорче Петров убедени сме дека ќе имаме и убава летна сезона па ќе имаме можност да прошетаме заедно со децата по убавините на Кучковските ридишта, шуми, планини. Тоа ќе биде дополнително лекување или благодат за децата, потенцира Вук.
Според последните информации од Клиниката за детски болести во Скопје, поточно од Одделението за хематоонкологија секоја година има нови по околу 40 заболени деца од некој вид канцер.
-Најчесто заболување е акутна лимфопласна леукемија, но се почесто се јавуваат заболувања како тумор на мозокот или некои видови саркоми, кажува таа.
Убедена е дека енергијата и пораката која ја носи овој објект, кој некогаш бил училиште, ќе биде пренесен и на овие деца барем симболично. После 120 години, потенцира претседателката на САНО Марија Вук, се уште цврсто стои и пркоси на сите проблеми кои се јавуваат.
Почетокот на проектот за Регионален центар за рехабилитација на деца кои го победиле канцерот беше одбележан на 4 септември 2023 година, а е поддржан од Министерството за локална самоуправа и Владата на Швајцарија, се спроведува од Општина Ѓорче Петров и Центар за развој на Скопскиот плански регион.
Тогаш беше објавено дека вкупната вредност на проектот ќе изнесува 23,574,074 денари, од кои 10,380,998 денари требаше да бидат обезбедени од Министерството за локална самоуправа, додека пак 8,435,000 денари преку швајцарската Влада.