Поголемо внимание да се посвети на постапката на вработување во јавната администрација и при вработувањето покрај образованието во предвид да се земат и компетенциите и неформалното образование, да се промени делот на пресметка на платите во јавниот сектор и тие да бидат врзани со просечната плата, бидејќи во предложеното решение тие се помали отколку во постојното, како и да се отстрани партискиот клиентелизам и да се вгради поголема автономија кај јавната администрација.

Ова се главните препораки од четвртата и последна јавна дебата по работните верзии на Предлог законот за административни службеници, Предлог законот за вработените во јавниот сектор и Предлог законот за стручно усовршување и обука на административните службеници, организирана од Министерството за јавна администрација со матичната собраниска Комисија за политички систем и односи меѓу заедниците, под покровителство на Националниот демократски институт, во рамките на кампањата „Сите заедно за професионална и квалитетна јавна администрација“.

Министерот за јавна администрација Горан Минчев рече дека реформата на јавната администрација е централен приоритет на Владата, а фокусот е на создавање на потранспарентна јавна администрација.

-Нашата цел е да создадеме закони кои се применливи. Добиените препораки од јавните дебати беа и ќе бидат клучни за носење на новите закони за јавна администрација, посочи Минчев.

Реформата на јавната администрација, додаде, е клучен процес кој не вклучува сите нас. Нашата цел е до крајот на годинава да ги доставиме новите законски решенија.

-Со дебата ќе дојдеме до предлог законски решенија кои се применливи. Ќе ги слушнеме сите предлози и ќе ги имплементираме во рамките на нашите законски надлежности. Сепак, не можеме да ги исполниме желбите на сите, но сакаме да дојдеме до решенија кои се поприфатливи, рече Минчев.

Професорот Борче Давитковски укажа дека при конечната верзија на законите треба да се земат во предвид двете одлуки на Уставниот суд, едната за статусот на вработените во високото образование, а втората за балансерот. Би било добро, како што рече, да се земе во предвид и принципот на поделба на власта.

-Треба конечно да се донесат овие закони за да не добиеме негативни реперкусии од ЕУ, истакна Давитковски.

Претседателот на Сојузот на синдикати на Македонија (ССМ) Слободан Трендафилов порача дека имаат забелешки за законските решенија во делот на платите, колективните договори и правото на штрајк во јавниот сектор.

-Законот треба да биде во интерес на вработените кои ќе работат во јавната администрација. Во делот на платите, загрижува што во пресметката во новото законско решение дури и се намалени во однос на сегашните пресметани по постојното законско решение. Загрижени сме што е изземена минималната плата. Треба работниците да добијат плата со коефициенти со просечната плата како функционерите. Бараме во платите да биде предвиден и трошокот за превоз, рече Трендафилов.

Во делот на колективните договори, како што кажа, главна забелешка е платите да бидат утврдени преку колективните договори. Во делот на штрајкот, додаде, не треба да има ограничување на правото на штрајк на вработените во јавниот сектор освен за вработените во специјалните институции, како што се полицијата и одбраната.

Трпе Деаноски од УПОЗ, пак, посочи дека треба да се додаде во законските решенија и дел за унапредување на вработените во јавните институции.

-Треба да се стави ред и во делот на прераспределба на вработените. Во делот на платите сметам дека имаме колективен договор и треба само да се прилагоди во делот на коефициентите, рече Деаноски.

Благоја Ралповски од Конфедерацијата на слободни синдикати посочи дека при пресметката на платата треба да се земат во предвид и коефициентите на сложеност на работното место и образованието на вработените за да не ни се случува вработени со различно образование да имаат исти плати како што е во сегашното законско решение.

Според податоците на Светската метеоролошка организација, нивото на трите главни стакленички гасови – јаглерод диоксид, метан и азот оксид, кои придонесуваат за глобалното затоплување, повторно се зголемија минатата година. Јаглерод диоксидот се акумулира побрзо од кога било во атмосферата, зголемувајќи се за повеќе од 10 проценти за две децении.

- Уште една година. Уште еден рекорд. Ова треба да биде повик за будење за носителите на одлуки. Очигледно заостануваме зад целта на Парискиот договор за климата од 2015 година, изјави генералната секретарка на Светската метеоролошка организација, Селест Сауло.

Таа додаде дека глобалните температури на копно и море во 2023 година беа највисоки забележани од 1850 година.

Земјите се согласија да го ограничат глобалното затоплување на помалку од два степени над прединдустриските нивоа, дури и до 1,5 степени ако е можно.

- Сè додека продолжуваат емисиите, стакленички гасови ќе продолжат да се акумулираат во атмосферата, зголемувајќи ги температурите, се наведува во извештајот на Светска метеоролошка организација.

Годишниот извештај на Светската метеоролошка организација за стакленички гасови е објавен во пресрет на КОП29 – следниот Самит на ОН за климата, што ќе се одржи од 11 до 22 ноември во Баку.

Силно го поддржувам ЕУ концептот за преминување од „одлив на мозоци“ кон „циркулација на мозоци“. Ова значи дека студентите и професионалците кои стекнале знаења и вештини во странство, се охрабруваат да се вратат во нивните матични земји. Интерес на нашата државата е да ги поддржи младите да студираат на престижни странски универзитети, каде што се споделуваат врвни технологии, иновации и најдобри практики. Сепак, нашата крајна цел останува тие да се вратат дома, рече денеска министерката за образование и наука Весна Јаневска на отворањето на Саемот за студии во Франција.

Според Јаневска, со стекнатите знаења и вештини надвор, младите можат многу да придонесат за технолошкиот напредок и да го поддржат севкупниот раст на нашата економија.

-Уверена сум дека новата Влада со стимулативни мерки ќе ги поттикне завршените студенти во странство да се вратат дома и да учествуваат во градењето на иднината на својата земја, потенцира министерката.

Франција, напомена, има реноме како една од водечките светски дестинации за високо образование, со универзитети рангирани меѓу најпрестижните во светот.

-Тоа го постигнуваат со иновативните студиски програми кои комбинираат теоретско знаење и практична примена, како и со вклученоста во современи истражувања. Привлечноста ја прават не само можностите за личен и професионален раст на студентите, туку и богатата културна понуда на француските универзитетски центри. Министерството за образование и наука ја поддржува образовната мобилност, и за студирање на реномирани странски високообразовни установи доделува и стипендии, дополни Јаневска.

Саемот за студии во Франција го организираат Француската амбасада и Францускиот институт. Годинава се одржува 17. издание.

-Атрактивноста на студирањето е една од нашите најголеми акции на делување на надворешен план. За оваа академска година во Франција има 430 000 странски студенти, а целта ни е да привлечеме 500 000 наредната година или половина милион. Во моментов има 160 македонски студенти. Преку овие средби сакаме да ја унапредуваме размената. Навистина е возможно да се студира во Франција, не е комплицирано и не е толку тешко, рече францускиот амбасадор Кристоф Ле Риголер.

Амбасадорот го поддржа ставот на министерката Јаневска.

-Студентската атрактивност не треба да значи „одлевање на мозоци“, да ги земаме најдобрите студенти на друго место, зашто нашата цел е сите млади луѓе кои ќе стекнат вистински знаења, да се вратат во земјата од која дошле и да учествуваат во нејзината изградба, како и во европската иднина, нагласи Ле Риголер.