До Велика Среда во богослужбените текстови има поттик за плач на луѓето заради својата грешност, а од Велики Четврток започнува поинаков плач на верниците – плач од глетката на ужасните страдања, мачења и распнување на Христа Спасителот. Тогаш се испомешани чувствата на плач и радост – плач за маките на Христа, а радост поради нашето спасение и благодарност кон Бога.

Таа неопислива промена на чувствата ги возбудува срцата на верниците и ја исполнува душата. Тоа е време со наплив од горки и радосни чувства, умилителни и животворни молитви, богољубивост и црквољувие. Богослужбите нè пренесуваат кај настаните во Ерусалим, на Елеонската Гора, на Сион, во Гетсиманија, по Патот на страданијата, на Голгота и во градината на Јосифа од Ариматеја – во неговата гробница. Таа непроценлива можност ни ја даваат овие дни, кога можеме постојано да се молиме и да созерцаваме за тоа. Ние тогаш сме со Господа и учествуваме во сите собитија, со мислите, со срцето и со душата.

На Велики Четврток се одбележуваат настаните што се случиле пред да тргне Спасителот на доброволните страданија. Во овој ден си спомнуваме за: Тајната вечера и сè што се случувало тогаш: подготовката, миењето нозе на апостолите, поуката за смирението и братољубието, посочување на предавникот и излегувањето на Јуда од вечерата, востановување на Светата евхаристија, најава за Петровото одрекување, Прошталната беседа на Христа со 11 апостоли, завршувањето на Тајната вечера и излегувањето од Ерусалим кон Елеонската Гора – во Гетсиманската Градина.

+ + +

Велики Четврток е денот на Тајната вечера. На овој ден се повикуваат верниците на Причест, затоа што на Велики Четврток е востановена Светата причест, на Тајната вечера. Тоа е Празникот на Причеста. Тогаш, од рацете на Господа Исуса Христа, директно ја примиле Причеста светите апостоли и во тој спомен е овој ден на Причеста. И во пофалната песна за Богородица, која се пее на Литургијата (место Достојно...) се повикуваат верниците на Христовата вечера на бесмртната трпеза. А, место Херувимската песна, денес се пее за Тајната вечера, се изобличува Јуда, а се воспева благоразумниот разбојник.

Евангелските текстови ги опишуваат сите тие настани, а светите отци и учителите на Црквата ги разјаснуваат и толкуваат, низ своите поуки и текстови. Четивата од овие случувања се поразителни, трогателни и многу чувствени, а мислите се насочуваат кон Бога и Неговата преголема жртва за нас. Тоа е изразено и во богослужбените песни и во молитвите. Ние сме внесени во тоа и созерцателно ги предаваме нашите мисли, чувства и волја на Бога. Да бидеме со Него во последните мигови на страданијата, да бидеме Христови сострадалници, во сета ск’рб, мака и страдание. Такво треба да биде нашето христијанско срце – сочувствено и сострадално. А Кој е тој Страдалник? За кого страда? Зошто трпи? Што згреши за да биде мачен и распнат? Христос Безгрешниот Спасител на светот, страда заради нас грешните, доброволно – од љубов кон нас. Ние, пак, треба да покажеме побожност и благодарност. Да не бидеме предавници како Јуда и отстапници од Господа, ниту богопротивници како оние што Му судеа на Бога, туку да се поклониме пред долготрпеливиот Господ и Спасител Исус Христос.

+ + +

На Велики Четврток, на крајот од Литургијата (по замвонската молитва), се извршува чинот: Архиерејското миење на нозете на 12 свештеници, кои ги претставуваа 12 апостоли на Тајната вечера. За тоа време се читаат текстовите од евангелијата, кои говорат за тоа како Христос им ги измил нозете на апостолите, почнувајќи од Јуда, за да не рече дека го запоставил, па затоа го предал и завршувајќи со Петар, којшто се пофалил дека и сите да се одречат од Него, тој нема тоа да го направи, а уште ноќта трипати се одрекол од Христа.

+ + +

Осветувањето миро се извршува на Литургијата на Велики Четврток. Со осветеното миро се извршува светата тајна миропомазание по кршевањето, се осветуваат цркви и антиминси.

+ + +

На Велики Четврток се прави и општо маслоосветување, кое е различно од светата тајна елеосвештение. Ова маслоосветување се употребува за помазување на здрави, а елеосвештението се извршува над болни луѓе, за да оздравеат. Освен присутните во храмот за време на општото маслоосветување, со него се помачкуваат верниците през целата година, а по манастирите, на Велики Четврток ги помачкуваат со него и ѕидовите од монашките ќелии. Тоа се прави за зачувување на здравјето: духовно и телесно и во знак на покајанието. Елејот е симбол на Божјото милосрдие – елеј на радоста и покајанието. Симбол на проштевањето. Маслоосветувањето се прави на Велики Четврток затоа што во овие свети денови сите христијани треба да се каеме и да се помачкаме со маслото на покајанието, а Бог ќе ни ги прости гревовите, како што и простил на жената грешница која го помазала Господа. Со овој осветен елеј, порано, на Велики Четврток ги помазувале огласените, кои биле подготвени да се крстат на Велигден.

+ + +

На трпезата е разрешено масло и вино. Постот на Велики Четврток се ублажува и, според Правилото, се допушта да се јаде зготвено со масло (зејтин) и се пие вино, до три чаши во денот. Традиционалниот пост, пак, во народот задржал постење строг пост и во овој ден, што не е забрането, но не е задолжително, бидејќи може да се јаде со зејтин.

+ + +

Црковното предание и нашата стара традиција уредиле на Велики Четврток, рано наутро, пред изгрејсонце, да се вапцуваат првите Велигденски јајца.

+ + +

Во Четвртокот попладне се читаат Дванаесетте евангелија на светите Христови страданија. Во нив се опишуваат страданијата на Господа до Неговото распнување. Евангелските читања се проследени со црковни песни од антифоните, кои со поетски израз го кажуваат евангелскиот збор. На оваа богослужба што се служи во вечерните часови, се изнесува Распетието – Крстот, со двете икони: на Богородица и свети Јован под крстот, и се поставува на сред црква.

+ + +

Подготовка за Пасхалната вечера Во Евангелието е запишано сè што станало на Велики Четврток. Започнува со Подготовката за Пасхалната вечера, позната како Тајна вечера на Господа Исуса Христа со апсотолите (Матеј 26,17-19; Марко 14,12-16; Лука 22,7-13). Се вели: „Во првиот ден на Бесквасници, кога го колеа Пасхалното јагне, учениците Негови Му рекоа: ,Каде сакаш да отидеме и да приготвиме, за да ја јадеш пасхата?‘ “ (Марко 14,12). Првиот ден на Бесквасници бил, всушност, четвртокот, кој претходел на празникот кога се колело пасхалното јагне. Првиот ден е денот пред главниот настан. Тој ден бил чет¬врток, затоа што јудејците во петок почнувале да ја јадат пасхата, а денот пред тоа го подготвувале пасхалното јагне. По Божја наредба Евреите секоја година колеле пасхално јагне во спомен и сеќавање на преминот (пасха=премин), излегувањето од еврејското ропство. Во тој ден, учениците отишле да Го прашаат Христа каде сака да ја подготват и да ја јадат Пасхата. Според ова, видно е дека Господ Исус Христос немал сопствено живеалиште, а ни апостолите немале свои домови за да Го повикаат и да Го одведат на пасхалната вечера, но исто така, видно е и тоа дека Он и Неговите апостоли сакале да го испочитуваат Старозаветниот закон за Пасха, а веројатно тоа го правеле и претходните три години. Христос ги испратил апостолите Петар и Јован (Лука 22,8), да ја подготват Пасхалната вечера. Преданието вели дека станува збор за куќата на евангелистот Јован Марко во Ерусалим. Можеби, токму заради одржувањето на Тајната вечер во тој дом, кога е востановена светата Евхаристија, подоцна токму „куќата на Марија, мајката на Јована, наречен Марко“ постанува првиот храм во Ерусалим каде што се собирале мнозина и се молеле (Дела 12,12), односно ја продолжувале светата тајна Евхаристија. Подготвката на Пасхалното јагне, односно, Пасхалната вечера била како што предвидува обредниот закон: со горчливи билки, со вино и сè што било потребно за обредот. Господ Исус Христос на оваа Пасхална вечера или Тајна вечера, зел најобични работи: леб, вино, чаша и чинија, и на сето му дал вечно значење како на човечкото тело што го зел врз себе. Сличноста меѓу Пасхалната и Тајната вечера се покажува во тоа што и едната и другата е премин од ропство во слобода: првата, од египетското ропство, а втората, од ропството на гревот; и едната и другата имаат жртви: првата, Пасхалното јагне, а втората, Господа Исуса Христа; и двете поставуваат заедница со Бога: учениците, во Пасхалната вечера претставувале знак за единството со Бога, а во Евхаристиската вечера сите учесници – сите приматели, претставуваат единство со Христа, избавување од гревот и премин од материјалниот во вечниот живот.

Миење нозе на апостолите Во некои православни цркви се практикува и обредното миење нозе на апостолите за коешто пишува светиот апостол и евангелист Јован во Евангелието (Јован 13,1-17). Христос им ги измил нозете и им покажал пример на смирение и понизност, како и пример на љубов и жртва преку служење еден на друг. Да се натпреваруваат кој кому да му служи, а не кој да биде поголем и кој да владее со другите. Не го издвоил ни Јуда – и нему му ги измил нозете и тоа најпрво нему. Во тропарот – основната песна на празникот, се вели: „Кога славните ученици, при миењето на нозете на Вечерата, се просветлуваа, тогаш злочестивиот Јуда, болен од среброљубие, се помрачуваше и на беззаконите судии, Тебе – праведниот Судија – Те предава. Душо среброљубива, гледај каде оди да се обеси таквата душа; одврати се од среброљубието на Јуда, кој се осмели да Му направи такви работи на Својот Учител; Господи, Кој си добар за сите, Слава ти.“ Поука за смирението и братољубието Христос ги поучувал апостолите до последен момент. Ги советувал и им велел да се сакаат помеѓу себе (Јован 13,12-16). Он им дал пример како треба да прават и тие. Бил како слуга меѓу нив (Лука 22,27). И завршил со зборовите: „Кога го знаете ова, блажени сте, ако го извршувате“ (Јован 13,17). Поуките за љубовта меѓу апостолите претставувале уште една опомена на Јуда да се откаже од предавството, но тие не допирале до срцето негово, кое било обземено со злобност и среброљубивост.

Посочување на предавникот и излегувањето на Јуда од вечерата Господ Исус Христос го знаел предавникот и на Вечерата го навестил: „И кога седеа и јадеа, Исус им рече: ,Вистина, ви велам: еден од вас, што јаде со Мене, ќе Ме предаде.‘ Тие се разжалостија и почнаа еден по друг да велат: ,Да не сум јас?‘ А Он им одговори и рече: ,Еден од дванаесетте е, што мака со Мене во чинијата‘ “ (Матеј 26,20-25; Марко 14,17-21; Лука 22,14-23; Јован 13,21-26). Во Евангелието според Јован најопширно се опишани поединостите во врска со тоа, како Господ Исус Христос пред апостолите укажувал дека Јуда ќе биде Неговиот предавник. Ова може да го објасниме со фактот што светиот апостол и евангелист Јован бил најблиску до Господа Исуса Христа на Тајната вечера, та дури и главата си ја навалил на Него и затоа тој можел да ги чуе сите Христови зборови. Тој, како што забележал во Своето евангелие, откако се навалил на градите Исусови и му рекол: „Кој е Господи“, Исус одговорил: „ ,Оној е, на кого Јас ќе му натопам залак и подадам.‘ И кога натопи залак му го подаде на Јуда Симонов Искариот“ (Јован 13,25-26). На Јуда и во тие последни моменти му се дала можност да се откаже од својата предавничка намера и да се покае, но тој тоа не го направил. Зошто, пак, Господ Исус Христос, воопшто, го избрал Јуда за Свој апостол, кога, како Бог, знаел дека тој ќе го предаде? Во Светото писмо јасно стои дека Господ Исус Христос знаел дека ќе биде предаден од еден од 12-те и во разговорот со нив им рекол: „ ,Не дванаесетмина ли ве избрав Јас? Но еден од вас е ѓавол.‘ А зборуваше за Јуда Симонов Искариот, оти тој, како еден од дванаесетте, сакаше да Го предаде“ (Јован 6,70-71). Изборот на Јуда за апостол претставува возвишено покажување на љубовта Божја кон човекот и кон гршникот, како што и натопувањето на залакот и давањето од рацете Христови во устата на Јуда претставува најсовршено искажување на љубовта и грижата Божја за спасување на грешникот до последниот момент. Така се пее и во псалмите: „Штедар и милостив е Господ, долготрпелив и многумилостив“ (Псал. 102,8; 77,38; 110,4; Јерем. 3.12).

Синот Божји заминува од овој свет предаден од Својот пријател и апостол, тоа било пророкувано уште во Стариот завет и запишано во Светото писмо, но преку тоа не може да се оправда лажниот Христов апостол и да ја олесни неговата виновност, односно личната одговорност за она што го направил. Јуда е виновен за тоа што останал при својата одлука, а предавството е лично негово определување, според својата слободна волја. Тој не морал да го изврши предавството и никој не смее да мисли дека тоа го направил за да се исполни кажаното, бидејќи Божјата промисла не ја укинува слободната волја на човекот. Бог однапред знаел дека Јуда ќе Го предаде, но исто така, знаел и дека тој сосема слободно ќе го изврши своето дело. Јуда не Го предал Христа затоа што Бог со Своето провидение тоа го видел однапред, туку причината за Јудиното предавство е во неговата лична слободна волја, со која можел да ја прифати љубовта и спасението или да се определи за гревот и смртта. Размислувајќи за Јуда и неговото предавство, ние не сме повикани да го осудуваме, туку сериозно да се себеиспитуваме и да прашуваме како што Го прашувале апостолите Христа: „Да не сум јас – да не сме и ние“ предавници на Христа! По каснувањето на залакот добиен од раката Господова, Јуда не ја примил последната опомена и не ја прифатил љубовта од Господа, туку го прифатил ѓаволот и тогаш влегол сатаната во него, па станал од Вечерата и излегол, заминувајќи кај првосвештениците. Договорени биле да ги одведе кај Господа и лично да им го предаде, во текот на ноќта – во времето на темнината и злото. „Откако предавникот зеде леб во рацете, скришно ги пружа и ја прими цената на Оној што со Свои раце го создаде човекот, и Јуда остана непоправен слуга и измамник.“ (кондак).

„Тајна вечера“ – востановување на Светата евхаристија Оваа е најзначајната вечера Господова – Последната вечера со апостолате – Тајната вечера (Матеј 26,26-30; Марко 14,22-25; Лука 22,15-20; 1. Кор. 11,23-25). Пасхалната вечера, го поврзувале јадењето на Пасхалното јагне со јадењето на телото Христово. Се поистоветува Христовото тело со закланото Пасхално јагне. Ова е слика како Господ Исус Христос Го зема врз себе обичното човечко тело, Го благословува и го издигнува до спасението, и допушта тоа Негово тело да биде прекршено и дадено на сето човештво за спасение, преку Светата евхаристија. Виното на Тајната вечера ја претставува Христовата пролиена крв, која е „крв на Новиот завет“, односно, преку која се создава Новиот завет, новиот договор (тестамент) меѓу Бога и човекот.

Со Голготската жртва на Господа Исуса Христа престанува крвната жртва во новозаветната Црква и се создава нов, многу посовршен завет од Стариот завет. Во Христовата смрт симболично се гледа смртта на Пасхалното јагне. Таа претставува почеток на Новиот завет и нова жртва за гревот на човекот, односно „за простување на гревовите“ (Матеј 26,28) и за спасение. Пасха за Евреите претставува најголем, но и најрадосен, спасителен празник. На тој ден тие Му благодарат на Бога за излегувањето од египетското ропство и за спасувањето од него. Тогаш со пасхалното печено јагне тие пијат вино. Господ Исус Христос на Тајната вечера, востановувајќи ја светата Евхаристија, создава нова радосна заедница во која секој може да учествува, откако ќе постане член на Црквата. Светата Евхаристија претставува најголем празник за христијанските души, извор на спасение, сокровиште на духовни и морални сили и добродетелен живот. Светата Евхаристија во Црквата е основа за Евхаристијата во царството Божјо и во идниот живот. Причеста им дава на христијаните многу повеќе, отколку Пасха на Евреите. Избавувањето од гревот преку Причесната, која се прима за простување на гревовите и за вечен живот, е многу позначајно од избавувањето на Евреите од египетското ропство. Најава за Петровото одрекување Апостол Петар горделиво се поставил над другите апостоли и рекол дека тој нема да се одрече од Христа, дури и сите кога би се одрекле. Но, токму тој ќе го стори тоа, му рекол Христос и тоа уште ноќта (Матеј 26,31-35; Марко 14,27-31; Лука 22,31-34; Јован 13,36-38). Така и се случило. Петар се одрекол од Господа трипати и го обзела силна тага, срам и страв, па горко плачел. И најсилниот апостол ја покажал слабоста на човечката природа и се видело дека смртта е страшна за сите. Петар, пак, научил дека треба да им се простува на луѓето заради нивните слабости и немоќи, и да биде милостив кон грешниците, како што бил милостив Бог кон него.

Апостолот Петар бил со експлозивен карактер и многу брз. Тој горделиво се пофалил и Го разжалостил Господа. Ноќното пеење на петелот бил знакот што него, а и останатите апостоли, ќе ги потсети на неговото ветување, кога ќе го чујат второто пеење на петлите во Ерусалим. Тоа се случува во раните мугри, пред зората да зазори, зашто првото пеење на петлите е нешто по полноќ. Тогаш ќе се сетат на Христовите зборови. Во времето меѓу првото и второто кукурикање на петлите, Петар навистина трипати се откажал од Христа и кога го чул второто пеење на петелот, се сетил на Христовите зборови и горко заплакал (Марко 14,72). Потоа, цел живот, штом ќе слушнел пеење на петел, апостол Петар веднаш плачел. Прошталната беседа на Христа со 11 апостоли По причестувањето на апостолите, Христос ги искажал пророчките зборови за сè што ќе се случи: и страдање и слава (Јован 13,31-14,31). Им рекол: „Чеда, уште малку сум со вас.“ Им претскажал дека ќе се исплашат и ќе се разбегаат како овци без пастир. Но, за да не бидат обесхрабрени, ги утешува со најавата дека ќе воскресне и ќе отиде во Галилеја пред нив, и таму ќе се сретне со нив. Соблазнувањето на апостолите во моментите на Христовото страдање и нивното разбегување од Христа било нивна лична определба, а не од некакви надворешни прогони и притисоци. Иако Господ Исус Христос ги предупредил апостолите, кажувајќи им што ќе се случи со Него во Ерусалим, сепак, Гетсиманските и Голготските настани ја разнишале нивната вера во Него. Тие не разбрале сè што сакал да им каже Христос во Неговите поуки, но Он им говорел дека Он живее и дека и тие ќе живеат, и дека ќе има воскресение на мртвите.

Завршување на Тајната вечера По завршувањето на Вечерата, Господ Исус Христос и апостолите заблагодариле на Бога молитвено, пеејќи „благодарствена песна“ (Халлел), која содржи делови од псалмите. Тие се помолиле и Му заблагодариле на Бога, и пред и по јадењето, за да нè научат и нас дека треба да се кажува молитва и пред и по јадење. Потоа, ја напуштиле куќата во Ерусалим, каде што ја јаделе Пасхата, и овојпат не се упатиле кон Витанија, туку, бидејќи било доцна во ноќта и затоа што сакале за празникот да останат во Ерусалим, тие излегле од градот и тргнале кон Елеонската Гора. Господ Исус Христос и апостолите решиле ноќта да ја минат под отворено небо на Маслиновата Гора. Христос отишол во Елеонската Гора каде што, уште ноќта, еврејските старешини и првосвештеници организирале да биде фатен. Тоа, по Божја промисла, се случило на оваа Гора, во Маслиновата Градина, за да не се направи бунт и врева меѓу народот во градот. Ако Христос беше нападнат и фатен во градот, можеби мноштво народ ќе се побунеше и тогаш Неговите непријатели ќе го исползуваа тоа да Го обвинат дека навистина Он е бунтовник и дека создава немири околу Себе, па се бунтува против еврејските старешини, против првосвештениците и против римската власт. Вакво обвинение не можеле да Му припишат на Христа, ниту, пак, тоа можело да се случи во Елеонската Гора, каде што бил само Он со Своите единаесет ученици и бил фатен без присуство на народ, во часовите на длабоката ноќ. /МИА

† СТЕФАН,

ПО МИЛОСТА БОЖЈА,

АРХИЕПИСКОП ОХРИДСКИ И МАКЕДОНСКИ,

ЗАЕДНО СО СВЕТИОТ АРХИЈЕРЕЈСКИ СИНОД,

ПО ПОВОД ВЕЛИГДЕНСКИТЕ ПРАЗНУВАЊА,

ИСПРАЌА МИР И БЛАГОСЛОВ ОД БОГА

ДО СВЕШТЕНОСЛУЖИТЕЛИТЕ, ДО МОНАШТВОТО И ДО СИТЕ ЧЕДА НА

МАКЕДОНСКАТА ПРАВОСЛАВНА ЦРКВА – ОХРИДСКА АРХИЕПИСКОПИЈА

Денес сето создание се весели и се радува,

зашто – Христос воскресна[1].

Возљубени празникољупци,

Христовото воскресение е смислата на нашето севкупно постоење! Тоа е стожерот околу којшто се одвива сиот наш живот и камен-темелникот врз којшто се гради сиот наш подвиг на верата, на надежта и на љубовта во Бога. Тајната на Христовото воскресение го преобразува и го вообличува севкупниот наш поглед кон светот и човекот, кон времето и вечноста. Зашто, токму ова спасоносно собитие е најголемата вистина којашто му беше објавена на човековиот род и токму оваа Тајна над тајните е најрадосното благовестие со коешто велегласно беше возвестена конечната победа на животот над смртта, на доброто над злото и на љубовта над омразата.

Господ Исус Христос, со Своето воскресение од мртвите, ни го осмисли нашиот живот, и не само овој – земниот, туку и небесниот, односно ни го дари вечниот живот во Неговото Царство. Токму преку Христовото воскресение се одгатнаа сите загатки со коишто, уште од паѓањето во грев, се соочуваше немоќното и безутешно човештво, а коишто завршуваа со суровоста на смртта. Ете, токму преку тоа Чудо над чудата, ние, луѓето, од смртни станавме бесмртни[2] и ни беше овозможено трајно да се ослободиме од прангите на смртта и да се упатиме кон Оној Kojшто и самиот е Живот[3] – кон Христа Животодавецот.

Возљубени сорадосници во Христа воскреснатиот,

Радоста, којашто извира од тајната на Христовото воскресение и којашто, еве, сите ние, како христијани, ја сведочиме повеќе од две илјади лета, е неизмерна. Но, оваа неискажлива и преславна радост[4] не треба да биде минливо чувство, коешто ќе нѐ обземе само во овие празнични дни, туку, напротив, треба да ни постане начин на живеење и на постоење.

Впрочем, и самото христијанство е вера на радоста! Ако не постои радост, тогаш не постои ни вистинско христијанство; ако немаме радост во нас и помеѓу нас, тогаш не сме ни вистински христијани, ни вистински учесници во Христовото воскресение, ниту, пак, вистински следбеници на Христа.

Според тоа, доколку сакаме да бидеме доследни подражатели на Христа и да врвиме по Неговите стапки, тогаш ќе мора да си ги земеме врз себе нашите животни крстови и, минувајќи низ сопствените голготи, истите да ги поднесеме докрај, и тоа со радост. Само на тој начин, во нашите души – и покрај сите животни премрежја, искушенија и предизвици – ќе ја почувствуваме бескрајната радост од Неговото воскресение и ќе заживееме со несфатливата и непреодна радост на вечниот живот.

Возљубени чеда во Господа,

Тајната на Христовото воскресение најмногу се открива во дарот на простувањето. Та, можно ли е вистински да го празнуваме Велигден – Празникот над празниците – ако не простуваме и ако не бараме да ни простат!? Можно ли е да водиме христијански живот и да се нарекуваме христијани ако во нашите срца се вгнездени злопамтивоста и одмаздољубивоста или, пак, ако во нашите души се всадени гневот и лутината!? Тоа е – невозможно! Да се живее вистински христијански живот – живот според Евангелието – значи да се постане обновен човек во Христа[5] и да се чекори по патот на богољубието и човекољубието – по патот којшто води кон Царството небесно.

Затоа, што е можно поскоро, да се угледаме кон сите оние коишто низ вековите Го возљубија Бога, а го возљубија и својот ближен, да се угледаме на нивниот богоугоден живот, во којшто особено се истакнува подвигот на човекољубието и на простувањето, па – со силата на Христовото воскресение – и сите ние, коишто се именуваме со Неговото име, да го возљубиме својот ближен и секому сѐ да простиме[6] за, на тој начин, да станеме наследници на вечниот живот[7].

Возљубени чеда на Мајката Македонска Црква,

Доколку се обѕрнеме во нашето историско раздобје, ќе воочиме огромни подеми и падови, како на црковен, така и на национален план. Впрочем, македонскиот народ, со Божја помош и поткрепа, успевал и сѐ уште успева достоинствено да ги извојува сите битки и да им одолее на сите непријателски настроенија, исполнети со лукави намери и со зли цели; и, притоа, со крената глава да продолжи по патот кон Бога – кон Изворот на добрините и на правдата.

Та, кој ќе се осмели да нѐ оспори како македонски народ и како македонска држава!? Со кое право некои сѐ уште се обидуваат да ни ги одрекуваат историјата и традицијата, јазикот и верата, кога сета македонска почва е напоена со просветителските дејанија на македонските црковно-просветни дејци, со истрајноста на сите наши родобранители, со крвта на недобројните наши маченици и со благоверието на мноштвото исповедници и поборници за зачувување на Православието на ова свето македонско тло!? Но, како што не потклекнаа нашите прадедовци, така и ние – како нивни потомци и како доследни пазители на аманетот доверен од нив – да не дозволиме отстапки пред оние коишто постојано посегнуваат по нашето најсвето; пред оние коишто гледаат да го зграбат она коешто со векови макотрпно е градено и коешто е сочувано до денешни дни. Наша должност и обврска треба да ни биде да им се спротивставуваме на сите оние коишто на секаков начин се трудат да ни го одземат она за коешто се дадени многу жртви и коишто се желни да ни ги приграбат: и историјата, и земјата, и културата, и јазикот и сѐ што е наше – македонско.

Затоа, што е можно побргу, да се освестиме и да се обединиме како народ, и молитвено да притекнеме кон Бога и кон закрилникот на нашата најсвета автокефална Охридска и Македонска Црква – кон светиот Климент Охридски, та, по примерот на нашите предци, да се избориме со сите неприлики со коишто катадневно се соочуваме. Но, сето ова ќе го постигнеме само ако си ги зацврстиме единството, слогата и сплотеноста, односно само ако трајно ги надминеме внатрешните разногласија и меѓусебните поделби и несогласувања.

Возљубени родољупци,

Ова лето Господово достојно ќе одбележиме и повеќе годишнини, коишто се изнедрени од пазувите на нашето богато и славно минато. Меѓу нив, најпрво ќе си припомниме за Беласичката битка, од 1014-тата, којашто, всушност, е неделиво поврзана со градењето и со запазувањето на нашата долговековна историска посебност, а ќе се присетиме и на бележитите одлуки од Првото заседание на АСНОМ, одржано во манастирот „Свети Прохор Пчињски“, во 1944година. Исто така, ќе ги прославиме и 860-годишното постоење на велелепниот манастир „Свети великомаченик Пантелејмон“ во Нерези, Скопско, како и 100-годишнината од замонашувањето на возобновителот на Охридската Архиепископија во лицето на Македонската Православна Црква – блаженоупокоениот Архиепископ Доситеј.

Еве, токму овие незаборавни настани нека ни бидат силен поттик за обнова на нашата црковно-национална самосвест, а истовремено нека ни бидат и постојани потсетници за она за коешто се бореле многу наши поколенија, а за коешто останува и ние да продолжиме да ги чуваме – нашата Татковина Македонија и нашата Македонска Црква.

Нека незаодната светлина од празникот на Христовото воскресение – Велигден, ни биде нераскинлива нишка којашто ќе нѐ поврзе сите Македонци – и овде, во Татковината, и насекаде каде што нашинците се иселени по светот – во единството на троедната љубов: во богољубието, братољубието и родољубието, та едногласно да воскликнеме пред сиот свет: Христос воскресе!

† СТЕФАН

АРХИЕПИСКОП ОХРИДСКИ И МАКЕДОНСКИ

заедно со членовите на Светиот архијерејски синод

на Македонската Православна Црква – Охридска Архиепископија

† ПЕТАР,

Митрополит Преспанско-пелагониски и администратор Австралиско-новозеландски

† ТИМОТЕЈ,

Митрополит Дебарско-кичевски и администратор Австралиско-сиднејски

† НАУМ,

Митрополит Струмички

† АГАТАНГЕЛ,

Митрополит Повардарски

† ЈОВАН,

Митрополит Крушевско-демирхисарски

† МЕТОДИЈ,

Митрополит Американско-канадски

† ПИМЕН,

Митрополит Европски

† ИЛАРИОН,

Митрополит Брегалнички

† ЈОСИФ,

Митрополит Тетовско-гостиварски

† ГРИГОРИЈ,

Митрополит Кумановско-осоговски

† ЈОАКИМ,

Епископ Дељадровско-илинденски

† МАРКО,

Епископ Делчевско-каменички

------------------

[1] Припев на IX песна од Пасхалниот канон.

[2] Сп. Свети Климент Охридски, Собрани дела: Слова, поуки, житија, Скопје 2012, 300.

[3] Сп. Јн 14, 6.

[4] Сп. 1 Птр 1, 8.

[5] Сп. 2 Кор 5, 17.

[6] Сп. Пасхална стихира на Слава и ниње: „Ден е на Воскресение…“

[7] Сп. Тит 3, 7.

ФРЕКВЕНЦИЈА: Интензитетот на сообраќај на патните правци надвор од градските средини е умерен. На граничните премини од македонска страна, нема подолги задржувања за влез и излез од државата.

ВНИМАТЕЛНО: АМСМ препорачува прилагодена брзина на движење, почитување на поставената сообраќајна сигнализација и внимателно управување со возилата, особено на патиштата низ котлините, речните долини и клисурите, каде има можност од појава на одрони. Ова посебно се однесува за делниците Катланово – Велес, Маврово – Дебар – Струга, Виница – Берово и Кочани – Делчево.

СЕЗОНСКИ РЕЖИМ НА СООБРАЌАЈ: Патниот правец Охрид – Ресен, преку националниот парк Галичица од 01.04.2024 е пуштен за сообраќај за сите видови возила со вкупна тежина до 3.5 тони.

РАБОТИ НА ПАТ:

Времена измена на режим на сообраќај на регионален пат Р1101 делница Прилеп - Битола заради интезивирање на градежни активности во врска со проект "Санација на трупот на патот кај мост на река Шемница на Државен пат Р1101 км 85+903, делница Прилеп - Битола", и тоа од 27.03.2024 ќе има целосно затворање на делницата.

На 26.03.2024 година од 14.15 часот извршена е времена измена на режимот на сообраќајот на делницата од автопатот 300м после надвозник „Маџари“ до клучка „Белви“ за време на поправка и рехабилитација на државен пат А1/А2 делница Скопје-Куманово (десна коловозна лента) каде што со ветикална сообраќајна сигнализација во должина од 200м сообраќајот се канализира и успорува од левата (за претекнување) сообраќајна лента во средната (за возење) сообраќајна лента за да потоа во должина од 1500м целиот сообраќај ќе се одвива по сообраќајната лента за претекнување (левата), а средната и сообраќајната лента за принудно запирање ќе бидат затворени за сообраќај.

Од 18.03.2024 г. има измена на режимот на сообраќај на државниот пат Р1101, делница Прилеп – Битола, заради интезивирање на градежните активности во врска со проект Санација на патот, кај мост на река Шемница.

Започнувајќи од 11.12.2023 год. ќе биде изменет режимот на сообраќај на магистралниот пат A3, делница Прилеп - Битола поради изведување на геотехнички истражувања на коловозот. Времениот режим на сообраќај ќе се одвива согласно одобрен сообраќаен проект. Времениот режим на сообраќај е со важност од 6 месеци, односно се до завршување на градежните работи.

Започнувајќи од 05.12.2023 год. е изменет режимот на сообраќај на државен пат A2, делница Тетово - Гостивар во двата правци на движење поради изведување на геотехнички истражувања на коловозот. Времениот режим на сообраќај ќе се одвива согласно одобрен сообраќаен проект. Времениот режим на сообраќај е со важност од 6 месеци, односно се до завршување на градежните.

Oд 24.11.2023 година од 16:00 часот режимот на сообраќајот на делницата од автопатот А-1, Куманово – ГП „Табановце“поточно кл.Куманово-кл.Кр.Паланка, десната сообраќајна лента за присилно запирање и застанување ќе биде затворена за сообраќај во должина од 500м, додека сообраќајот ќе се одвива по сообраќајната лента за возење и претекнување.

ГД Гранит АД Скопје известува дека согласно ново издаденото одобрение за времен режим на сообраќај поради изведување на градежни работи на Автопат А4, делница ГП "Блаце" - Скопје (клучка "Стенковец") Подделница 1 – од 08.11.2023 г. постоечкиот локален пат до с. Блаце од магистраниот пат А4 пред граничниот премин ќе биде затворен, а пристапот до с.Блаце ќе биде обезбеден по привремен пат пред граничниот премин, согласно поставената сообраќајна сигнализација. Останува и претходно воспоставениот времен режим на сообраќај согласно кој на 2 км пред граничниот премин "Блаце" на местото на изведување на градежните работи сообраќајот се одвива по двонасочен режим на сообраќај (со два нови кружни тека) и поставена соодветна сообраќајна сигнализација.

На 07.11.2023 година од 13:00 ч. извршена е времена измена на режимот на сообраќајот на делницата од Автопат А1, Пeтровец – Катланово - рехабилитација со проширување на автопатот А1 (лево и десно коловозот во двата правца) во должина од 6000 м, сообраќајот ќе се одвива по новоизградената коловозна лента (Катланово - Петровец) двонасочно, со вертикално поставена сигнализација, додека коловозната лента Петровец - Катланово ќе биде затворена за сообраќај.

Oд 24.10.2023 година ќе се започне со реконструкција на регионалниот пат 1301 (Охрид-Свети Наум). Сообраќајот ќе се одвива непречено и ќе биде регулиран со содветна сообраќајна сигнализација.

ГД Гранит АД Скопје известува дека согласно издаденото одобрение за времен режим на сообраќај на Автопат А4, делница ГП "Блаце" - Скопје (клучка "Стенковец") Подделница 1 - проширување на постоен пат А4 од ГП "Блаце" до с. Блаце до ниво на автопат и изградба на дел од автопат со клучка за поврзување со локален пат до с. Блаце, на 2км пред Граничниот Премин "Блаце" од 06.10.2022 г. на местото на изведување на градежните работи се одвива нов времен двонасочен режим на сообраќај (со два нови кружни тека) со поставена соодветна соорбаќајна сигнализација. Сообраќајот се одвива континуирано без застој. Препорака до возачите за прилагодена брзина на движење и почитување на поставената сообраќајна сигнализација.

Oд 11.9.2023 г. воспоставен е времен режим на сообраќај во тунелот на патниот правец Блаце – Скопје, поради изведување на градежни работи – санација на тунелот. Поставена е светлосна сигнализација со наизменично пропуштање на возилата.

БИОН ДОО Тетово известува дека од 20.05.2023 година на патниот правец "Државен пат А3, делница: Буково - Охрид, подделница Буково - влез во Охрид" ќе има измена на времениот режим на сообраќај поради изведување работи што се предвидени на објектот "Поставување на сообраќајна сигнализација и опрема на државен пат А3, делница Буково - Охрид, подделница Буково - влез во Охрид". Режимот ќе биде според сообраќајниот проект. Работите на објектот се предвидени да завршат на 29.02.2024.

Од 14.06.2023 година почнува проектот „Санација на трупот на патот Р1303, делница Македонски Брод – Прилеп, премин Барбаpос. Сообраќајот на овој патен правец ќе се одвива непречено со ограничување на максимална брзина до 30 км/час.

Поради изведување на градежни работи (реконструкција на коловозот) на патниот правец Подмоље – Охрид на магистралниот пат А3, сообраќајот ке биде пренасочен преку регионалниот пат Р-1208. Работите започнуваат на 09.6.2023 г., а на местото ќе биде поставена соодветна сообраќајна сигнализација.

Почнувајќи од 06.03.2023 г., на автопатот А1, делница Петровец – Катланово, започнуваат градежни активности поради што има изменет режим на движење на возилата. Сообраќајот се одвива непречено и се препорачува внимателно пристапување.

Поради изведување на работи на експресниот пат од Градско до Дреново на државен пат А1, делница Велес-Неготино, ќе се применува времена измена на режим на сообраќај. Времениот режим ќе се применува во двата правци на автопат Е-75. Сообраќајот ќе се одвива непречено, со брзина од V=80km/h во зона на градилиште. Режимот ќе се применува се до целосна изградба на новата клучка Градско.

На патниот правец Градско - Прилеп се изведуваат градежни активности и затоа препорачуваме внимателно возење и прилагодена брзина на движење.

На патниот правец Кичево - Охрид, поради градежни работи на повеќе делници, сообраќајот се одвива со девијации. Поставена е соодветна сообраќајна сигнализација и затоа препорачуваме строго почитување на истата и прилагодена брзина на движење.

ИНФОРМАТИВЕН ЦЕНТАР АМСМ

Тел. (02)15-555