Култура

Свети Спас - најстара црква во центарот на Скопје

Црквата Свети Спас, која се наоѓа источно од тврдината Кале, е најстара црква во централното градско подрачје. Според стручната литература таа била подигната кон крајот на седумнаесеттиот или во почетокот на осумнаесетиот век, по пожарот од 1689 година, во кој изгорел поголемиот дел од градот.

Во 1963 година, бил делумно разурнат јужниот дел на црквата. Тогаш, бил откриен постар ѕид кој припаѓал на првобитната црква. На овој ѕид се наоѓаат добро зачувани фрески. Судејќи според стилот, живописот припаѓа на шеснаесеттиот век. Се претпоставува дека над таа стара црква била изградена новата на крајот на седуманесеттиот или почетокот на осумнаесеттиот век. Според некои податоци, нејзиното градење било поврзано со градењето на црквата „Света Петка” во нејзина близина, која била претворена во џамија.

Ако во минатото оваа црква била свето место каде што старите Скопјани се собирале на утрински литургии, каде што свештениците ги извршувале Светите тајни, каде што се палале свеќи за здравје и спасениe и за покој на душите на починатите, денес таа е Музеј, во кој можете да влезете само за да го разгледате преубавиот иконостас.

Ако во минатото таа била многу посетувана за Божик, денес таа, токму поради овој празник не работи.
Раскошна внатрешност

Градена во период кога Македонија била под турско ропство, кога Турците не дозволувале светилиштата да доминираат во просторот, таа е длабоко вкопана во земја.Во неа се влегува низ неколку камени скали. Црквата е троброднасредниот брод е засводен, страничните се рамни и покриени со штици во коцки, додека во западниот дел е подигната галерија за жени.
Таа е скромна однадвор. Но, кога ќе влезете внатре тешко дека ќе останете рамнодушни од она што ќе го видите внатре. Прекрасниот иконостас зрачи во темниот простор. Тој е долг 10 метри, а висок 6 метра. Преубавата длабока резба низ која се проткаени мотиви од Сатриот и Новиот завет е само уште еден доказ дека низ овие простори од многу одамна твореле врвни мајстори на занаетот. Освен сцени од Светото писмо се забележуваат и разни геометриски орнаменти, фигури од растителниот и животинскиот свет.

Според својата конструкција иконостасот се дели на пет хоризонтални појаси: база, галерија на престолни икони, архитрав, атика и акротерион. Стручните лица забележуваат дека, големата уметничка вредност на овој иконостас се согледува во нежноста на линиите, во изведената пластичност на формите, мајсторската стилизација и барокната разиграност. Престолните икони, во најголем број, се работени заедно со иконостасот. Во неговиот горен дел се забележува и икона посветена на Рождеството Христово, на празникот кој го прославуваме на 7 Јануари, а кој во минатото бил одбележуван и во оваа црква, која денес, токму на овој голем христијански празник е затворена токму поради празникот.

Иконостасот изработен од резбарската група на Гарката

Според уметничките квалитети иконостасот спаѓа во редот на најубавите Мијачки копаничарски дела. Тој бил изработен од 1819 до 1824 година, од резбарската група на Петре Филиповски – Гарката со неговиот брат Марко и Макарие Фрчковски од селото Галичник. Во десниот крај од иконостасот на јужната страна се претставени авторите Петре Филиповски како го изработува планот, а другите двајца држат во рацете чекани и длета.

Во книгата Споменици на културата на Македонија издадена 1980 година е забележано дека, Петре Филиповски целиот свој живот го посветил на копаничарското дело и тој оставил поголем број иконостаси, како што се: во манастирската црква во Лесново, големиот крст за црквата Св. Ѓорѓи во Призрен и иконостасот и балдахинот на Св. Јован Бигорски. Во последните години на својот живот го изработил иконостасот за црквата Св. Никола во Крушево. Но, ова негово последно дело изгорело за време на Илинденското востание во 1903 година, се вели во книгата Споменици на културата на Македонија.

Во текот на деветнаесеттиот век црквата го добила својот дефинитивен внатрешен изглед. Во 1924 година биле довршени иконостасот и иконите, а во 1867 година е изработен дел од престолните икони. За изведување на иконостасот и иконите, занаетчиските еснафи и трговци од Скопје го дале својот прилог.

Гробот на Гоце Делчев

Она по што исто така е познат комплексот Свети Спас е тоа што во неговиот двор се наоѓа гробот на големиот македонски револуционер и национален херој Гоце Делчев. Посмртните останки на Гоце Делчев во Скопје биле пренесени на 10 октомври 1946 година и на празникот 11 Октомври биле свечено положени во камениот ковчег.

Со тоа е исполнет заветот тој да биде погребан во главниот град на слободна Македонија, за која се борел и загинал. За моштите на Гоце Делчев се знае дека од 1917 година од селото Баница се преместени во Софија, каде останале се’ до пренесувањето во Скопје.Откако во Софија им биле предадени на тогашните македонски претставници, посмртните останки патувале неколку дена преку Пиринска Македонија, Струмица и Штип, а на 10 октомври 1946 година стасале во Скопје и со највисоки почести биле погребани во црквата „Св. Спас". За цело време додека се пренесувале коските на Делчев, биле пречекувани од македонските граѓани кои масовно излегувале да му оддадат почит на великанот.

Секоја година на 4 мај, на денот кога бил убиен големиот македонски револуционер,пред белиот камен саркофаг во кој се ставени неговите коски се поклонува држвана делегација.

Во конаците на црквата Св. Спас е сместен Музејот на Гоце Делчев, во кој се изложени парчиња на оружје и други експонати. Може да се најде комитска облека, може да видите парчиња оружје од приватни колекции, јатагани, куршуми, пушки и друго.

Комплексот Свети Спас, кој е само уште еден дел од Музејот на отворено- Старата скопска чаршија, навистина има што да им понуди на посетителите.

Во црквата, која денес е Музеј, богослужба се врши само за нејзиниот патронен празник Спасовден.

Ирена Радовановиќ
###

Македонија

Мицкоски:ДУИ секогаш, буквално секогаш кога краде највеќе, се прикрива со етнички теми

Кога Ахмети вели дека Македонците немале паметници, тоа значи дека не знае каде да погледне, денес 28 април, најзвучно се говорат имињата на 8 бранители кои ги положија животите 2001 година во Вејце убиени во заседа

ДУИ секогаш, буквално секогаш кога краде највеќе, се прикрива со национални и етнички теми. А денес тие се прикриваат зад завесата Европа. И додека устите им се полни со Европа, а Ковачевски понизно ги слуша и коленичи пред Ахмети, него го слушаме среде Скопје како скандира УЧК, УЧК, рече Христијан Мицкоски, претседател на ВМРО-ДПМНЕ на вечерашниот митинг во Битола.

„Тие зборови кажани од овој човек извалкан со тежок криминал и крвави раце облечен во одело кое не му ги пере гревовите, се навреда и за Албанците кои ги краде најмногу, и за нас Македонците. И кога Ахмети вели дека Македонците немале паметници, тоа значи дека тој само не знае каде да погледне. А овде Битола раѓала јунаци со храбри срца кои своите животи ги поклонувале пред олтарот на слобода за нашата татковина. И има многу такви, стотици и илјадници, но денес 28 април, најзвучно се говорат имињата на 8те бранители меѓу кои четворица битолчани, македонски херои кои ги положија животите таа 2001 година во Вејце, ѕверски убиени во подла заседа“, кажа Мицкоски.

Мицкоски укажа дека токму тие бараа херои.

„Еве ги нашите. Марјан Божиновски 27 години, Кире Костадиновски 24 години, Бошко Најдовски 25 години, Илче Стојановски 24 години, Роберт Петковски 27 години, Бобан Трајковски 28 години, Миле Јаневски 30 години, Игор Костески 25 години... Слава им. Македонија вечно ќе го памети нивното дело за нашата слобода. И оттука испраќам порака во иднина да се внимава кога се изговараат лесно зборови кои отвораат рани кои не се залечени“, кажа Мицкоски.

Мицкоски: ВМРО-ДПМНЕ партнерот ќе го бара во албанската опозиција, во партиите со кои ќе споделуваме исти вредности и принципи, а за ДУИ време е за опозиција и одговорност

ДУИ како политичка партија дојде на власт со приказна за човекови права, а заврши како партија која печали врз човековите права и ги краде и своите и другите. И затоа овие избори е времето кога треба да им се каже толку беше. Време е за опозиција и одговорност, рече Христијан Мицкоски претседател на ВМРО-ДПМНЕ на вечерашниот митинг во Битола.

„И една порака до ДУИ. Овие денови сум преплавен со пораки и абери кои ми ги праќаат од Речица. Па како човек секогаш сум бил директен, престанете да ми ги праќате оние емисари и курири по разно разни канали кои велат да сум размислел да направиме коалиција после изборите. Не знам дали знаете или не, но јас не сум ви Ковачевски, ниту неговиот претходник. Со мене такви договори на штета на народот и под маса немало и нема да има“, рече Мицкоски.

Мицкоски укажа дека ВМРО-ДПМНЕ партнерот ќе го бара во опозицијата, во партиите со кои ќе споделуваме исти вредности и принципи.

„Време е ДУИ да биде заменето со партии кои ќе работат за сигурна иднина на сите граѓани и со која заедно ќе се бориме за заедничката иднина“, изјави Мицкоски.

Со Почит,

Центар за комуникации на ВМРО-ДПМНЕ

Забава

Секси боксерка заврши во затвор поради кражба!!

Атрактивната Арабела Дел Брусо е поранешна реалити ѕвезда, сега боксерка и девојка на американскиот фудбалер Џош Рејнолдс.

Сексапилната Арабела моментално отслужува 20-месечна затворска казна за грабеж на работно место од 52.000 долари, што го направила пред нејзината кариера во боксерскиот ринг.

На атрактивната дама зад решетки не и е лесно, а на новинарите им открила детали од траумата зад решетки и испратила писмо до медиумите.

- Претресите не само што трауматизираат, ме прават да се чувствувам понижено затоа што секој пат морам да се соблечам пред двајца чувари. Едниот стои пред мене, другиот позади. Потоа прво треба да го подигнам градникот и да ги покажам градите, а после тоа едната ми ги соблекува гаќите до колена или целосно, па морам да се наведнам, да го раширам задникот и да ја подигнам едната, а потоа другата нога. Се чувствувам несигурно, се плашам дека другите ќе дознаат кој сум. Деновите ги поминувам со наведната глава, но секој ден е потежок. Изоставив некои работи бидејќи знаев дека вработените во затворот ќе го прочитаат писмото, не сакав да знаат некои работи кои ќе ја загрозат мојата безбедност – напишала меѓудругото Арабела во писмото до медиумите.

Македонија

Ковачевски: Гласањето ПРОТИВ е краткорочна казна со долгорочни последици за државата

Гласањето ПРОТИВ е краткорочна казна со долгорочни последици за државата, гласањето ЗА значи прогрес и подобра држава.

Претседателот на СДСМ, Димитар Ковачевски, на вечерашниот митинг во Крушево, ги повика граѓаните пред да гласаат на 8-ми мај, убаво да размислат дали ќе дадат глас „за“ или глас „против“. Го повикувам сите граѓани да размислат кој заслужува да ја води државата, рече Ковачевски.

„Гласањето ПРОТИВ не ѝ носи добро на Македонија. Само ако гласаме ЗА може да одиме напред и да изградиме подобра држава за нашите деца, држава во која тие ќе сакаат да живеат. Со глас ПРОТИВ можеби ќе казните некого, но во исто време ќе ги казните и сопствените деца. Таа краткорочна казна може да има долгорочни последици за државата. Затоа ве повикувам масовно да гласате ЗА европска иднина. Да гласате ЗА Стево Пендаровски, за претседател и ЗА СДСМ и Коалицијата за европска иднина на парламентарните избори“, порача Ковачевски.

При тоа, Ковачевски им се заблагодари на членовите, симпатизерите и поддржувачите на СДСМ кои останале доследни на социјал-демократската идеја на партијата.

„Многу е поголемо задоволството кога ќе се измачиш во борба со својот политички и идеолошки противник, отколку да ја избереш полесната опција и да се свртиш против своите. Тоа е јалова борба, во која никогаш нема победник, а тој што се борел против своите си оди дома како најголем губитник. Затоа ние избравме да се бориме со идеи, со визија, со конкретни проекти, а не со кавга со довчерашните сојузници и истомисленици“, истакна Ковачевски.

Лидерот на СДСМ порача дека основната цел на програмата на Коалицијата за европска иднина е брзи, ефикасни и успешни преговори со ЕУ затоа што само на тој начин како држава може да обезбедиме повисок животен стандард, поефикасна борба против криминалот и корупцијата, подобро образование и здравство.

Скопје, 28 април 2024

СДСМ